สุปวรรณกรรมท้องถิ่นของตนเอง จากเรื่อง ผาแดงนางไอ่

วรรณกรรมอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่

ผู้แต่ง เดชวโรภิกขุ (อินตา กวีวงศ์ )

1. ที่มาของวรรณกรรม

ตามเรื่องที่เล่าขานสืบต่อกันมามูลเหตุที่ทำให้เกิด "หนองหาน" ต้นลำน้ำปาว ในปัจจุบันมีเรื่องเกี่ยวพันกับวรรณคดีของอีสานเรื่อง "ผาแดง - นางไอ่"นิยายรักระหว่าง "หนึ่งหญิง สองชาย"เมื่ออีกฝ่ายหนึ่งพลาดรักและถูกทำร้ายจนตายก็กลายเป็นสงครามทำให้บ้านเมืองถล่มทลายเป็นหนองน้ำใหญ่และวรรณคดีอีสานเรื่องนี้เป็นปฐมเหตุของ "ประเพณีบุญบั้งไฟ" ซึ่งเป็นประเพณีที่ขึ้นชื่อลือชาของชาวอีสานตั้งแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน

2. ความโดดเด่นของวรรณกรรม

วรรณกรรมอีสานเรื่อง ผาแดงนางไอ่ เป็นวรรณกรรมอีสานที่มีมาแต่ช้านานของภาคอีสาน

ผู้แต่งใช้แต่งเรื่องขึ้นมาให้เข้ากับเหตุการณ์ในอดีตที่เล่าสืบขานกันมาช้านาน ผาแดงนางไอ่ เป็นวรรณกรรมที่ต้องใช้วรรณศิลป์ในการเขียนให้เรื่องได้มีความโดดเด่น น่าอ่านมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังให้ข้อคิดในหลาย ๆ เรื่อง

 3.วิเคราะห์วรรณกรรม

     3.1  วิเคราะห์ชื่อเรื่อง

         วรรณกรรมอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่ ชื่อเรื่องของวรรณกรรมอีสานเรื่องนี้ได้นำเอาตัวละครเอกของเรื่องมาตั้งเป็นชื่อเรื่องเลย ดังเช่น ตัวละครเอกของเรื่องก็คือท้าวผาแดง กับนางไอ่นำ ชื่อเรื่องของวรรณกรรมก็ชื่อ ( ผาแดงนางไอ่ )

     3.2 วิเคราะห์แก่นเรื่อง

       โศกอนาฎกรรมของความรักที่ไม่สมหวังของหนึ่งหญิงสองชาย เมื่อฝ่ายหนึ่งพลาดรักและถูกทำร้ายจนถึงแก่ความตายกลายเป็นศึกสงครามทำให้บ้านเมืองถล่มทลาย

  3.3  วิเคราะห์โครงเรื่อง

   การเปิดเรื่อง

        บรรยายกล่าวถึงความงามของตัวละครเอกของเรื่องก็คือนางไอ่ ซึ่งความงามของนางก็ได้ไปถึงหูของเท้าผาแดงและบรรดาหนุ่ม ๆ ทั้งหลายจนกลายเป็นที่มาของการแย่งชิง

 3.4  การดำเนินเรื่อง

        ดำเนินเรื่องไปตามลำดับของเวลามีความสลับซับซ้อนอยู่บ้าง

พอท้าวผาแดงได้ทราบถึงสิริโฉมอันงดงามของนางไอ่คำก็เกิดความหลงใหลหมายปองในตัวนางอย่างแรงจึงได้ส่งสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆไปฝากนางไอ่เพื่อผูกสัมพันธ์ไมตรีจนนางไอ่เกิดความสนใจและหลงรักท้าวผาแดงในที่สุด

พอเข้าถึงเดือนหกเจ้าผู้ปกครองเมืองเอกคีตาก็ได้ประกาศออกไปยังเมืองอื่นๆให้มีการจุดบั้งไฟแข่งขันเพื่อชิงเอาพระราชธิดาของตนไปครอบครอง

กล่าวถึงท้าวภังคีลูกชายพญานาคแห่งเมืองบาดาลเมื่อได้ยินคำร่ำลือความงามของนางไอ่จึงเกิดความไฝ่ฝันอยากเห็นโฉมของนางพอได้ยินข่าวว่าจะมีการแข่งขันจุดบั้งไฟตนจึงได้ขึ้นมาร่วมแข่งขันด้วย

ในการแข่งขันปรากฏว่าไม่มีผู้ใดแพ้หรือชนะเพราะบ้างไฟของพญาขอมไม่ขึ้นจากห้าง (นั่งร้าน) ส่วนของเท้าผาแดงแตกระเบิดคาห้างจึงไม่มีการยกธิดาไอ่คำให้กับผู้ใด

 3.5  ปมของเรื่อง

        ท้าวภังคีได้แปลงตัวมาเป็นกระรอกเผือกนางไอ่เห็นจึงมีความอยากได้กระรอกตัวนั้นมาเป็นของตนจึงสั่งหาให้คนมาจับแต่ก็ไม่มีใครจับได้ จากความเอ็นดูก็กลับกลายเป็นความโกรธนางจึงตัดสินใจให้นายพรานยิงธนูใส่กระรอกตัวนี้ ท้าวภังคีในร่างกระรอกเผือก ก็ได้อธิฐานก่อนตายว่าขอให้ร่างของตนใหญ่เท่าช้างให้พอแก่การเลี้ยงดูของคนทั่วเมือง  เมื่อพญานาคทราบข่าวว่าภังคีนาคลูกรักของตนได้ถูกชาวเมืองเอกคีตากินจึงโกรธมากและได้เกณฑ์พลนับหมื่นเพื่อถล่มเมืองพยาขอม

 3.6 จุดสูงสุดของเรื่อง

        ท้าวผาแดงและนางไอ่ได้ขี่ม้าเพื่อที่จะหนีพญานาค พอพญานาครู้ว่านางไอ่คำคิดจะหนีไปจึงติดตามไปติด ๆ ม้าก็เริ่มหมดแรงลงทำให้พญานาคตามมาทันแล้วเอาหางเกี่ยวนางไอ่คำลงมาจากหางม้าส่วนเท้าผาแดงก็ควบม้าหนีต่อไป พญานาคก็ยังตามไปเพราะท้าวผาแดงมีแหวนของนางไอ่คำ ท้าวพาแดงจึงทิ้งแหวนไปตนเองจึงปลอดภัย พญานาคจึงอุ้มเอานางไอ่คำลงไปยังเมืองบาดาล

 จุ3.7ดคลายปม

        พระศาสนาของพระศรีอริยเมตไตรย พระองค์จะเสด็จมาโปรดและตัดสินคดี จึงทำให้วิญญาณทั้งสามได้หลุดพ้น จากโซ่ตรวนแห่งความทุกข์ทรมาน

 3.8 จุดจบของเรื่อง

        เป็นโศกอนาฎกรรมของความรักที่ทั้งสามคนไม่ได้สมหวัง ท้าวภังคีก็ถูกทำร้ายจนถึงแก่ความตาย ส่วนท้าวผาแดงเมื่อไม่มีนางไอ่คำ ก็หมดสิ้นทุกสิ่งทุกอย่าง ได้แต่ตรอมตรม ระทมทุกข์ทรมานอยู่เพียงผู้เดียว และแล้วลมหายใจเฮือกสุดท้ายก็พรากชีวิตของท้าวผาแดงไป ท้าวผาแดงสิ้นใจตาย เพราะความอาลัยไอ่คำ

4. วิเคราะห์ตัวละคร

      

ท้าวผาแดง : เจ้าชายเมืองผาโพง มีรูปร่างหน้าตา หล่อเหลา สง่างาม องอาจ ผึ่งผาย กำยำ ล่ำบึก ด้วยความหล่อเหลาของเท้าผาแดงจนทำให้นางไอ่คำเกิดความสนใจ และหลงรักท้าวผาแดง ในที่สุด

นางไอ่คำ : เป็นหญิงที่มีรูปร่างหน้าตางดงามซึ่งจะหาสาวงามนางใดในสามภพมาเทียบมิได้ความงดงามของเธอเป็นที่เลื่องลือไปทั่วแดนไกล เจ้าชายหลายหัวเมืองต่างหมายปองอยากได้มาป็นคู่ครอง

ท้าวภังคี :  เป็นลูกชายพญาศรีสุทโธ พญานาคผู้ครองเมืองบาดาล ก็เป็นอีกตนหนึ่งที่มีความไฝ่ฝันอยากยลศิริโฉมของนางไอ่ ทั้งนี้ก็เพราะเป็นเวรกรรมในอดีตชาตินั้นบันดาลให้เป็นไป

5. การนำไปประยุกต์ใช้

-       - บทละครโทรทัศน์เรื่อง ผาแดงนางไอ่ ( โดย มหาวิทยาลัยนาฎศิลป์ กาฬสินธุ์ )

-       - บทละครโทรทัศน์ ช่อง 7 สี ปี 2556 ( นำแสดงโดย มินพิชญา และ ศรราม )

-       - การ์ตูนอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่

-       -  ลำเรื่องต่อกลอน  ผาแดงนางไอ่ ( โดย พรศักดิ์ ส่องแสง )

-       - ลำเรื่องต่อกลอน โดย คณะหมอลำฟ้าคราม

-       - หนังสือเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น เรื่องผาแดงนางไอ่ โดยกรมกระทรวงศึกษาธิการ

                                   ภาพอินโฟกราฟฟิค